Risico’s, hoe moet je er als organisatie naar kijken en hoe ga je ermee om? De kwaliteitswereld is hard op zoek naar klare antwoorden. Met het ManualMaster Congres dat donderdag 15 november 2018 in Gorinchem plaatsvond kwamen we ruim 120 kwaliteitsspecialisten tegemoet op hun queeste.
Met workshops en lezingen scherpten zij hun kennis aan over risico’s en kwaliteit. De nadruk lag daarbij op de menselijke factor, oftewel hoe breng je medewerkers in beweging om hun bijdrage te leveren aan kwaliteitsprocessen, en het terugbrengen van risicomanagement tot de essentie. Afgaande op de reacties van de congresgangers leverde het hen waardevolle inzichten op waarmee ze in hun organisaties aan de slag kunnen.
Valkuilen en conventioneel risicomanagement
Risico-expert Martin van Staveren analyseerde als keynote spreker op ons congres de stand van zaken in de kwaliteitswereld. Hij schetste een beeld van valkuilen en conventioneel risicomanagement dat te complex is gemaakt. Kwaliteitsspecialisten ziet hij gebukt gaan onder het regime van systemen en protocollen die nauwelijks leven in organisaties en vaak verworden tot papieren tijgers.
Tijd voor nieuw elan, een andere manier van kijken en omgaan met risico’s in een snel veranderende wereld.
Maar eerst even terug naar de valkuilen die op de loer liggen. Complexiteit is er één van. ‘Het is eenvoudiger risicomanagement ingewikkeld te maken dan terug te brengen naar eenvoud’, aldus Martin van Staveren. Valkuil nummer twee: risico’s uit willen drukken in cijfers wat niet bijdraagt tot efficiënt risicomanagement. Het is volgens de risico-expert een manier van objectivering die vastloopt.
Valkuil nummer drie: de illusie hebben alles te kunnen controleren in een organisatie. Die moet worden losgelaten. Martin van Staveren: ‘Alles controleren lukt je namelijk niet als kwaliteitsspecialist. Je weet namelijk niet wat je niet weet.’
Als dan de risico’s zijn benoemd, geïnventariseerd en gedocumenteerd, steekt valkuil nummer vier de kop op. Alle zorgvuldig verzamelde informatie verwordt tot papieren tijger en verdwijnt in een bureaula. Borging in de organisatie is dan ver te zoeken.
Risico, het effect van onzekerheid op een doel
Hoe gooi je als organisatie het roer om en kom je tot efficiënt risicomanagement? Volgens Martin van Staveren is een grote stap gezet in het anders omgaan met risico’s met de nieuwe definitie ‘Risico is het effect van onzekerheid op een doel’.Deze compacte versie is geaccepteerd door de kwaliteitswereld en geadopteerd door ISO.
Volgens Martin van Staveren luidt ze een fundamentele ommekeer in het risicodenken in. ‘Het gaat hier om het effect dat niet persé een negatief effect hoeft te zijn, waarbij mensen denken aan gevaar en iets dat vermeden moet worden. Een risico kan nu ook iets positiefs uitdragen. Het domein van omgaan met risico’s wordt hiermee twee keer zo groot. Onzekerheden kunnen worden benut om mooie dingen te gaan doen.’
Met de nieuwe definitie wordt het denken over risico’s gekoppeld aan een doel. Het maakt omgaan met risico’s doelgericht. Martin van Staven: ‘En daar kan niemand op tegen zijn. Het mooie van de definitie is dat het effect neutraal is en gebaseerd op doelen. Op grond daarvan zou je iedereen in de organisatie mee moeten kunnen krijgen. Een kwaliteits-, operationeel-, financieel-, reputatie- of strategisch risico leidt nu automatisch naar kwaliteits-, operationele, financiële, reputatie en strategische doelen.’
Stappenplan leidt naar essentie
Martin van Staveren reikte de kwaliteitsspecialisten een stappenplan aan dat hen kan leiden naar de essentie van anders omgaan met risico’s oftewel risicogestuurd werken.
- Stap 1: stel je doel vast
- Stap 2: welke risico’s zijn daaraan verbonden
- Stap 3: ga na hoe groot deze risico’s zijn
- Stap 4: wat al dan niet te doen
- Stap 5: evaluatie acties
- Stap 6: hoe communiceer je het nieuwe risicodenken
Kwaliteitsspecialisten kunnen nog sneller tot de essentie doordringen door zichzelf de volgende drie vragen te stellen:
- Wat is je doel?
- Wat is daarbij onzeker?
- Wat ga je daaraan doen?
De congresgangers werden aan het denken gezet en konden hun nieuwe inzichten direct toetsen in de workshops die door Martin van Staveren werden verzorgd. Daarmee heeft hij in ieder geval de perceptie van één kwaliteitsspecialist verruimd, afgaande op zijn reactie ‘Ik ben enorm op weg geholpen met anders kijken naar risico’s.’
geschreven door Ad KillianÂ
