Wat vindt u als kwaliteitsprofessional, moeten reputatieschade, economische neergang, toenemende concurrentie, het onvermogen toptalent aan te trekken en gebrekkige innovatie onder bedrijfsrisico’s worden gerekend? Risicoadviseur Aon meent van wel. Dr. Martin van Staveren, adviseur risicomanagement en kerndocent risicomanagement aan de Universiteit Twente, denkt daar echter anders over.
Aon stelde naar aanleiding van het Global Risk Management Survey, een mondiale Risico Top-10 samen, waarin bovenstaande risico’s zijn opgenomen. Dit tweejaarlijks onderzoek geeft aan dat sinds 2007 het bedrijfsleven wereldwijd gezien niet zo slecht is voorbereid op risico’s als nu. Meer dan 1.800 CEO’s, CFO’s en risicomanagers namen aan het onderzoek deel.
Amper een kwart van de bedrijven (27%) heeft de belangrijkste bedreigingen voor de bedrijfsvoering onder controle.
De tien belangrijkste zorgen van het internationale bedrijfsleven, samengevat in de Risico Top-10 van Aon zijn:
- Reputatieschade
- Economische neergang of langzaam economisch herstel
- Toenemende concurrentie
- Veranderingen in wet- en regelgeving
- Cybercriminaliteit/-risico’s
- Gebrekkige innovatie of onvoldoende aansluiten bij klantbehoeften
- Onvermogen toptalent aan te trekken en vast te houden
- Onderbreking van de bedrijfsvoering
- Politieke risico’s en onzekerheden
- Wettelijke aansprakelijkheid
Politieke risico’s, cybercriminaliteit en social media
Het onderzoek laat volgens Aon zien dat oude uitdagingen urgenter en complexer zijn dan ooit. Dat komt door een mix van economische, demografische en geopolitieke trends in combinatie met snelle technologische vooruitgang.
Zo zijn zowel de noteringen van politieke risico’s als cybercrime fors gestegen, respectievelijk van 15 naar 9 en van 9 naar 5. Beide risico’s staan nu prominent in de top tien.
Reputatieschade voert de ranglijst van risico’s aan. Defecte producten, frauduleuze handelspraktijken en corruptie blijven de belangrijkste bedreigingen voor bedrijven, aldus het Aon-onderzoek. Social media vergroten de impact van dergelijke incidenten.
Cybercriminaliteit steeg sterk op de Aon-ranglijst; van de negende naar de vijfde plaats. Voor bedrijven in Noord-Amerika is het zelfs de grootste zorg. Deze stijging komt vooral doordat cyberincidenten vaker voorkomen.
Disruptieve technologieën opkomend risico
Disruptieve technologieën en innovatie zijn volgens Aon een opkomend risico. Dit jaar staat het risico nog ‘slechts’ op plaats twintig, maar in 2020 staat dit naar verwachting in de top tien. Bedrijven uit diverse sectoren zijn zich steeds bewuster van de impact die innovatie kan hebben. Dat lijkt vooral het gevolg van de recente introductie en acceptatie van nieuwe technologieën, zoals drones, zelfsturende auto’s en geavanceerde robotica.
Dat zorgt er mede voor dat het risico van toenemende concurrentie steeg naar de derde plaats. “Veel leidinggevenden ervaren zoveel competitie dat ze moeite hebben om helder te omschrijven in welke sector en met welke bedrijven ze precies concurreren”, aldus het Aon-onderzoek
Onderscheid tussen risico en probleem
Martin van Staveren kijkt heel anders aan tegen de Risico Top-10 die Aon heeft samengesteld. In zijn blog Top-10 risico’s of problemen? onderwerpt hij de AON-risicolijst aan een kritische analyse. Hij stelt zichzelf daarbij de vraag of de benoemde risico’s wel allemaal risico’s zijn. Is het niet meer een lijst met de belangrijkste aandachtspunten voor organisaties? En als dat zo is, maakt dat wat uit?, zo vraagt hij zich af.
In zijn analyse gaat hij uit van de stelling dat een risico geen probleem is. De essentie van dit onderscheid is dat een probleem al kan bestaan, terwijl er nog geen sprake is van een risico, zo stelt Martin van Staveren. “Een risico is een onzekere gebeurtenis of situatie met effecten op doelen. Een risico kan optreden, maar dat is niet zeker. Of en wanneer dat gebeurt, is onbekend. Sommige risico’s treden nooit op. En pas als een risico optreedt, wordt het een probleem.”
Zo bekeken is risico dus geen probleem, concludeert Martin van Staveren. “Een groot voordeel van deze benadering is dat risicodossiers wel tot de helft kunnen inkrimpen. Problemen vergen immers een andere aanpak dan risico’s, omdat ze al manifest zijn. Ook verdwijnt zo de illusie dat een probleem zich vanzelf oplost, omdat het in het risicodossier staat en daarmee dus onzeker zou moeten zijn. Helder onderscheid tussen risico’s en problemen voorkomt veel misverstanden.”
De 3 lessen van Martin van Staveren
Martin Van Staveren loopt de Risico Top-10 van Aon kritisch door en komt aan de hand van zijn benadering ‘risico is geen probleem’ tot een andere slotsom. “Reputatieschade, is een gevolg van een opgetreden risico. Als zodanig is reputatieschade nietszeggend. Het risico dat het veroorzaakt is nodig om iets zinnigs over reputatieschade te kunnen zeggen. Economische neergang is een bestaand probleem en kan de oorzaak zijn van risico’s. Dit geldt ook voor toenemende concurrentie.”
Pas met cybercriminaliteit/-risico’s, nummer 5 uit de Aon Risico Top-10, zijn we volgens Martin van Staveren bij het eerste echte risico beland. “Dat zijn immers onzekere gebeurtenissen met in veel gevallen serieuze effecten op organisatiedoelen.”
Martin van Staveren trekt drie lessen uit zijn analyse:
- Drie van de tien door Aon benoemde risico’s betreffen onomwonden risico’s: cyberrisico’s, onderbreking van de bedrijfsvoering en politieke risico’s. De overige zeven zijn grotendeels bestaande problemen, die een risico kunnen veroorzaken.
- Een lijst met 10 ‘risicokreten’ is veel te algemeen om organisatie-specifieke maatregelen op te baseren.
- Wat de Aon Risico Top-10 doet is inzicht geven in de belangrijkste zorgpunten van organisaties, wereldwijd. “Hiermee kun je op verschillende manieren je voordeel doen”, aldus Martin van Staveren.
door Ad Killian / The Content Room
Bronnen: Aon.com en Managementimpact.nl
